To nie lista lektur, lecz spis 100 książek polecanych przez portal "Wirtualna Polska". Może co najmniej jedną pozycję uda się zaliczyć podczas tych wakacji? Wpisujcie do komentarzy te książki, które nie znalażły się, a Waszym zdaniem powinny być umieszczone na tej liście, bądź recenzje przeczytanych pozycji.

1. Biblia - Pismo Święte
   Możesz być wierzącym lub niewierzącym, mieć taki lub inny stosunek do religii, ale Biblia jest najczęściej tłumaczoną i sprzedaną w największej ilości egzemplarzy książką świata, której wpływ na ludzkość jest nie do przecenienia. Czy zatem nie ona powinna otwierać listę książek, które trzeba w życiu przeczytać?
2. Lewis Carroll, Alicja w krainie czarów
   Niezapomniana, klasyczna powieść na pograniczu snu i jawy. Zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych. Tytułowa bohaterka w pogoni za Białym Królikiem wpada w podziemny tunel i za pomocą magicznych ciasteczek zmieniających wzrost dostaje się do fantastycznej krainy, w której wszystko może się zdarzyć. Tę powieść Lewisa Carrolla, wybitnego matematyka i profesora Oxfordu, uznano za arcydzieło literatury światowej.
3. H. Ch. Andersen, Baśnie
   Najpiękniejsze baśnie Andersena, skierowane do najmłodszych czytelników.
4. Douglas Adams, Autostopem przez galaktykę
   Młody Ziemianin Arthur Dent dowiaduje się z przerażeniem, że jego najbliższy przyjaciel Ford Prefect jest kosmitą, Ziemia zaś za chwilę zostanie unicestwiona, gdyż podobno leży na trasie planowanej kosmicznej autostrady. Stosowna informacja została nawet wywieszona w jakimś galaktycznym urzędzie na Alfa Centauri, ale... Ziemianie jej nie oprotestowali. Zniszczenie ojczystej planety to dla Arthura dopiero początek niewiarygodnych przygód w czasie i przestrzeni. Ford zabiera go statkiem kosmicznym w podróż po galaktyce. Jego przyjaciel zbiera materiały do nowej edycji przewodnika - komendium wszelkiej wiedzy i mądrości - "Autostopem przez galaktykę". W czasie tej podróży Arthur spróbuje pojąć sens życia, a także rozwiązać jedną z największych zagadek kosmosu...
5. Fiodor Dostojewski, Biesy
   W Rosji nastają niepewne czasy. Gdy ruch rewolucyjnych demokratów zyskuje na sile, ożywają rozmaite ideologie - groźne, zachłanne, niedorzeczne. Na frontach walk lewicowych idealistów i konserwatywnego establishmentu rodzi się terroryzm...
   Biesy to brutalnie szczera opowieść o politykach i myśli społecznej nie tylko dziewiętnastowiecznej Rosji - to uniwersalne ostrzeżenie przed złem zaklętym w marzeniach o powszechnym szczęściu dla wszystkich ludzi. Dostojewski pisze mądrze i ironicznie. Staje w obronie zwykłego człowieka, którego różni owładnięci przez diabła ideolodzy próbują przyciąć na miarę własnych pomysłów. A jednocześnie zapowiada totalitarne koszmary XX wieku, które straciły jednostkę z pola widzenia...
6. Guenter Grass, Blaszny bębenek
   Książka, otoczona niegdyś atmosferą skandalu, będąca obiektem nienawistnych napaści, a jednocześnie wydawana w milionach egzemplarzy na całym świecie, nagradzana, przeniesiona na ekran przez Volkera Schloendorffa, wszechstronnie analizowana i komentowana - jest powieścią uznaną za najważniejsze dzieło powojennej literatury niemieckiej.
   Na historyczne wydarzenia: wybuch II wojny światowej, zajęcie Gdańska przez Armię Czerwoną, exodus Niemców z miasta, Grass patrzy oczami swojego niezwykłego bohatera, Oskara Matzeratha, chłopca, który w wieku 3 lat przestał rosnąć i odtąd swoje uczucia wyraża jedynie za pomocą zabawki - małego blaszanego bębenka.
7. J. D. Salinger, Buszujący w zbożu
   Książka opowiada o dwudniowej odysei Holdena Caulfielda, zbuntowanego nastolatka, który w przeddzień Bożego Narodzenia ucieka ze szkoły i błądzi po ulicach Nowego Jorku.
   Holden nie zgadza się na świat dorosłych, w którym dostrzega tylko fałsz i zwyrodnienie - jak Piotruś Pan nie chce być dorosłym, ponieważ tylko dziecko jest dla niego uosobienie niewinności i autentyzmu.
8. Fiodor Dostojewski, Bracia Karamazow
   Uznana za arcydzieło ostatnia powieść Dostojewskiego. Opowiada dzieje czterech braci, których łączy tragedia: zabójstwo ojca. Każdy z nich, obciążony własnymi winami, kierowany emocjami i pożądaniem, na swój sposób usiłuje odnaleźć miejsce w mrocznej mozaice rodziny Karamazowów.
   Powieść rosyjskiego mistrza jest uznawana za jedno z największych dzieł w historii literatury. Obok wątków obyczajowych porusza fundamentalne problemy, z którymi zmaga się ludzkość: pytanie o istnienie Boga w racjonalnym świecie, trwałość wartości w obliczu zmian i nieświadome krążenie człowieka między złem i pokutą.
9. W. S. Reymont, Chłopi
   W epickim fresku życia polskiej wsi z przełomu wieków znajdujemy wiele śladów myśli filozoficznej i estetycznej modernizmu. Impresjonistyczne opisy pól łączą się tu z sytuacjami opisanymi na sposób ekspresjonistyczny. Naturalizm znajduje tu swoje odbicie w budowie niektórych postaci (Jagna), gdzie główny akcent położony jest na afekty instynktowne. Przede wszystkim jednak jest to zapis obyczajów i mentalności odchodzącej społeczności wiejskiej.
10. Neal Stephenson, Cykl barokowy
    Stephenson ma niepowtarzalny dar: skomplikowane idee przedstawia w sposób zarazem prosty, zabawny, rozczulający i przyprawiający o dreszcze. Stephenson dokonuje przewrotnego zabiegu: zapożycza scenerię z przeszłości, z przełomu XVII i XVIII wieku, i osadza akcję powieści w Europie i na północno-wschodnim wybrzeżu Ameryki.
11. M. Houellebecq, Cząstki elementarne
    Młody biolog, przesiadujący w nieskończoność nad swoją pracą, i jego przyrodni brat, pogrążający się w kryzysie psychicznym nałogowy konsument pornografii, zdaniem autora uosabiają dwa skrajne sposoby życia w cywilizacji współczesnej.
    Życie obu bohaterów i ich matki toczy się w świecie niezdolnym do szczęścia ani jakichkolwiek innych uczuć. Kiedy obsesje seksualne przywodzą jednego z braci na skraj obłędu, drugi pracuje nad genetycznym modelem nieśmiertelnej i bezpłciowej istoty ludzkiej.
12. Frank Herbert, Diuna
    Pierwszy tom dziejów pustynnej planety Arrakis, zwanej Diuną. Jest ona źródłem najcenniejszej substancji we Wszechświecie - specjału narkotyku o zadziwiających właściwościach geriatrycznych, umożliwiającego nawigatorom statków kosmicznych zaglądanie w nurt płynącego czasu. Ten, kto włada Arrakis, trzyma w swoich rękach klucz do Cesarstwa i Wszechświata.
13. Stendhal, Czerwone i czarne
    Pogrążone w materializmie i hipokryzji społeczeństwo Francji staje na drodze kariery inteligentnego i ambitnego młodzieńca, Juliana Sorel. W bezwzględnym pragnieniu osiągnięcia awansu społecznego Julian, syn ubogiego cieśli, nie waha się odgrywać roli oportunisty i cynika, jak również z zimnym wyrachowaniem rozkochuje w sobie kobiety, które mogą mu pomóc w zrobieniu kariery.
14. Borys Pasternak, Doktor Żywago
    Książka jest epickim a zarazem poetyckim freskiem, ukazującym rewolucję przez pryzmat losów pojedynczego człowieka, protestem przeciw niszczeniu wszystkiego, co w nim indywidualne, wolne i twórcze. Realistyczny opis łączy się z impresyjną wizją rewolucji jako żywiołu, który Pasternaka jednocześnie fascynuje i przeraża.
15. Cervantes, Don Kichote
    Ubogi szlachcic Alonzo Quijano z Manczy, bez reszty pochłonięty lekturą romansów rycerskich, popada w obłęd, przybiera imię Don Kichota i w groteskowym przebraniu, na wynędzniałym koniu Rosynancie wyrusza w świat, by wzorem dawnych rycerzy bronić słabych i bezbronnych oraz naprawiać zło. Na swojego giermka wybiera wieśniaka Sanczo Pansę, zaś damą serca czyni wiejską dziewczynę Dulcyneę z Toboso. Don Kichote zupełnie nie liczy się z realiami, żyje marzeniami i ideałami, toczy boje z olbrzymami i czarnoksiężnikami - i jako taki na stałe wpisał się w zbiorową świadomość.
16. Astrid Lindgren, Dzieci z Bullerbyn
    To piękna opowieść o grupie dzieci zamieszkujących małe miasteczko Bullerbyn. Autorka barwnie opisuje liczne przygody, które przytrafiły się grupie przyjaciół oraz ich rodzinom. Ciepła historia podkreśla siłę przyjaźni i jej rolę w życiu. Książka została wydana w wersji kolekcjonerskiej.
17. Mikołaj Gogol, Martwe dusze
    Powieść Gogola wyrosła z satyryczno-moralizatorskiej tradycji oświeceniowej (A.R. Lesage, H. Fielding), a groteskowy zamysł jej tematu podsunął Gogolowi A. Puszkin. Składa się z serii epizodów połączonych postacią obrotnego krętacza, prezentuje galerię oryginalnych typów - kłamców, skąpców, marnotrawców - reprezentantów ziemiaństwa, wypełniona jest groteskowymi opisami życia prowincji, między które wplata Gogol dygresje naznaczone przeświadczeniem o wspaniałym przeznaczeniu Rosji. Główny bohater, Cziczikow, pragnie wydobyć się z nędzy, by się wzbogacić wymyśla prosty sposób: w pańszczyźnianej Rosji do właściciela ziemskiego należały dusze chłopów, także tych, którzy już poumierali.
18. Albert Camus, Dżuma
    Akcja Dżumy, powieści, która przyniosła pisarzowi światowy rozgłos, rozgrywa się w opanowanym przez epidemię Oranie. Miasto, zamknięte i całkowicie pozostawione swej tragedii, stanowi alegorię nie tylko okupowanej Francji, ale w ogóle losu ludzkiego. Wprowadzając postać doktora Rieux, Camus przedstawia możliwość przezwyciężenia sytuacji egzystencjalnej człowieka w absurdalnym świecie...
19. Ernest Hemingway, Komu bije dzwon
    Najsłynniejsze - i najbardziej ambitne artystycznie dzieło Ernesta Hemingwaya. Ukończona latem roku 1940 powieść wykorzystywała obserwacje i doświadczenia pisarza wyniesione z dwukrotnego, w sumie kilkunastomiesięcznego pobytu w ogarniętej wojną domową Hiszpanii. Autor określił w niej wspaniałe portrety psychologiczne. Ludzki wymiar toczącej się walki, ludzkie słabości i załamania, a także nieupozowane, powszednie bohaterstwo walczących w obronie republikańskiej wolności partyzantów sprawiają, że powieść Hemingwaya wytrzymała próbę czasu.
20. Mika Waltari, Egipcjanin Sinhue
    Najsłynniejsza powieść historyczna Walteriego; barwny, ale całkowicie wierny prawdzie historycznej obraz czasów rewolucji religijnej i społecznej faraona Amenofisa IV (Echnatona), opisanej w pamiętniku egipskiego lekarza. Sinuhe, jako królewski trepanator związana z najwybitniejszymi osobistościami epoki, zostaje wmieszany w ówczesne wydarzenia i intrygi. Ciesząc się bezgranicznym zaufaniem "władcy Nilu", przemierza w misji Syrię, Babilonię, Kretę i kraj Hatti, przezywa wojny i prześladowania, kocha i nienawidzi, by wreszcie u schyłku życia poznać straszliwą tajemnicę związaną ze swymi narodzinami i odkryć własne przeznaczenie, które nie mogło się wypełnić skutkiem przedziwnych zrządzeń losu.
21. Ken Follett, Filary ziemi
    Fabuła książki, będącej także opowieścią o niezwykłej miłości rozgrywa się wokół trwającej blisko czterdzieści lat budowy wielkiej katedry w Kingsbridge. Walka o władzę, intrygi, seks i mroczne tajemnice, w połączeniu z błyskotliwą mieszanką ludzkich emocji - miłości i nienawiści, lojalności i zdrady, nadziei i desperacji wraz z galerią niezapomnianych postaci tworzą porywającą opowieść, która wciągnie każdego czytelnika.
22. Rablais, Gargantua i Pantagruel
    Kipiąca od rubasznego humoru opowieść o dynastii dobrych olbrzymów, królów krainy w Turenii. Ich niekończące się uczty, żarty, komiczne fortele, pojedynki i bitwy, parodystyczne debaty z teologami, prawnikami, filozofami i innymi ówczesnymi autorytetami są ciągle aktualną krytyką "świata oficjalnego" i jego najważniejszych instytucji. Pisarz domaga się poszanowania tylko jednej zasady: "czyń, coć się podoba!". Zawarte w powieści obrazy picia, jedzenia, trawienia, a także innych fizjologicznych czynności, weszły do skarbnicy światowej kultury. Utwór napisany barwnym językiem, przekształcił prastare motywy literackie w wizję "świata na opak", która do dziś zdumiewa i fascynuje.
23. F. S. Fitzgerald, Wielki Gatsby
    Opublikowana w 1925 roku powieść F. Scotta Fitzgeralda stała się natychmiast bestsellerem w Stanach Zjednoczonych. Przetłumaczona następnie na wiele języków, sfilmowana w roku 1973 z Robertem Redfordem w roli tytułowej, uznana została przez krytykę amerykańską za arcydzieło, za wspaniałą powieść o miłości jako sile sprawczej, motorze wszelkich działań, wysiłków i marzeń. Jest też "Wielki Gatsby" arcyzabawną panoramą obyczajową Ameryki z pierwszych lat po I wojnie światowej, jest powieścią o wielkiej artystycznej trwałości, zdolnej przemawiać do kolejnych pokoleń czytelników i ciągle ich wzruszać.
24. Witold Gombrowicz, Trans-Atlantyk
    Akcja powieści wydanej w Paryżu w 1953 r. osnuta jest - przynajmniej pozornie - wokół przybycia Gombrowicza do Argentyny w przeddzień wybuchu drugiej wojny światowej. Bohater-narrator trafia do środowiska polskiej emigracji w Buenos Aires, której obyczaje - przyjęcia w ambasadzie, patriotyczne imprezy, kłótnie, spiski, polowania - stanowią karykaturę życia i mentalności dawnych Sarmatów. Ta książka to próba rozrachunku z tradycją narodową, zastygłą w postaci podniosłych mitów i stereotypów emocjonalnych. Styl narracji jest mistrzowską parodią barokowej prozy polskiej XVII i XVIII w.
25. Julio Cortazar, Gra w klasy
    To książka szczególna: można ją czytać w nieskończoność, odkrywając coraz to inne konteksty, układając za każdym razem nowe warianty zakończenia poszczególnych wątków, zmieniając kolejność rozdziałów i stron. Ta książka przypomina zabawę w klocki, kiedy z małych sześcianów powstaje pałac albo most - możliwości są nieograniczone, zwłaszcza gdy klocki dostaną się w ręce dziecka, które ożwi je swoją wyobraźnią. "Gra w klasy", najsłynniejsza pozycja w dorobku Julio Cortazara, to "zabawka dla dzieci starszych" - autor daje klocki, a sam staje z boku i patrzy, co czytelnik z nich ułoży, zmuszając go tym samym do współdziałania. Powieść ukazała się w Polsce w roku 1968, stając się niemal z miejsca - i na długie lata - biblią ówczesnej młodzieży. Czy dzisiejszy czytelnik będzie jeszcze umiał mówić po "gliglińsku"? Czy wzruszy się do łez, czytając list Magi do Rocamadoura? Żeby się przekonać, trzeba sięgnąć po tę książkę.
26. Thomas Mann, Czarodziejska góra
    Hans Castorp, świeżo upieczony inżynier z Hamburga, przyjeżdża w pierwszych latach XX wieku do Davos, by odwiedzić tam swego kuzyna Joachima Ziemssena, którego dobrze się zapowiadającą karierę wojskową przerwały, trudno wtedy uleczalne, problemy z płucami. Wizyta owa miała trwać trzy tygodnie - jednak stwierdzenie również i u gościa początków gruźlicy przedłużyło ją na lata.
27. Nikos Kazantzakis, Grek Zorba
    Aleksy Zorba - człowiek wolny, żyjący w ścisłym związku z naturą, poddający się jej prawom, czerpiący radość ze wszystkiego, co go otacza - niczym Odys błądzi po morzach i lądach, a także między teoriami i systemami. Zorba, bez zniekształcającego pryzmatu rozsądku, odczuwa istnienie ziemi, wody, zwierząt i Boga. W momentach silnych wzruszeń, kiedy nie potrafi znaleźć odpowiednich słów, bierze w dłonie santuri, gra i tańczy, wyrażając tańcem swój zachwyt, cierpienie, radość i ból, swoją filozofią życia.
28. Jonathan Swift, Podróże Guliwera
    Utwór znany jest szerokiemu kręgowi odbiorców najczęściej w jednej z wielu wersji łagodzących oryginalny tekst, napisanych dla dzieci, skróconych, wydobywających z tej wielowątkowej powieści tylko wątek fantastyczny. Jednak książka to zarówno niezwykła powieść fantastyczna, jak i satyra na społeczeństwo angielskie XVII/XVIII w. Dzieło ma też wymowę ogólnoludzką, gdyż każde społeczeństwo i każdy naród znajdzie w nim własne wady, a każdy człowiek w rysach i naturze Yahoo siebie samego.
29. Szekspir, Hamlet
    Tytułowemu bohaterowi duch ojca objawia tajemnicę zbrodni, której stał się ofiarą. Książę nie może uwierzyć w nieprawość panującą na królewskim dworze, a sama zbrodnia staje się podstawą do zwątpienia w sens życia pozbawionego sprawiedliwości, wplątanego w nieuniknioną intrygę. Hamlet staje przed trudnym wyborem: zabić Klaudiusza - mordercę ukochanego ojca i unieszczęśliwić w ten sposób Gertrudę - matkę księcia, wdowę po zmarłym i, paradoksalnie, nową żonę oprawcy lub pozostać biernym, co wiązałoby się z nieuszanowaniem ostatniej woli ojca, jaką jest zemsta.
30. J. M. Coetzee, Hańba
    Siłę powieści stanowią wnikliwe, wiarygodnie nakreślone portrety ludzi stających wobec dramatycznych wyzwań, próbujących określić siebie wobec oczekiwań innych i zmieniającego się na ich oczach świata, a także wobec zasadniczych dylematów etycznych. Ludzi, którzy uwikłani w niejednoznaczne sytuacje odkrywają, że dokonując najistotniejszych życiowych wyborów, są zawsze sami...
    Trudno uwierzyć, że koneser kobiecych wdzięków i wielbiciel poezji romantycznej częściej doświadcza nudy niż miłości. David Lurie, dwukrotnie rozwiedziony pięćdziesięciodwuletni profesor literatury na uniwersytecie w Kapsztadzie, świadomie burzy swój święty spokój. Nawiązuje romans z młodziutką studentką i wkrótce potem, zaskarżony przez nią, traci pracę i szacunek otoczenia. Wizyta u córki Lucy i zmiana trybu życia ujawniają, że nie potrafi znaleźć wspólnego języka z innymi. Nie radzi sobie też z poczuciem winy za tragedię, która spotkała Lucy. W końcu każde z nich będzie musiało znaleźć własny sposób na to, jak żyć z piętnem hańby.
31. Fiodor Dostojewski, Idiota
    Tytułowy idiota to różniący się od przeciętnych i normalnych osób książę Myszkin. Wyróżnia go niezwykła dobroć, niekiedy na granicy naiwności, współczucie, szlachetność i mądrość, które to cechy potrafią docenić tylko nieliczni. Dla większości jest on tylko idiotą, nieprzystosowanym do życia, zbyt mało sprytnym i egoistycznym, by radzić sobie w społeczeństwie. Powieść rozpoczyna się w momencie, gdy bohater wraca do Rosji po długoletnim pobycie w Szwajcarii, gdzie lecząc nadwrażliwe nerwy, spędził większość swego życia. Odnajduje daleką krewną, generałową Jepanczyn, i próbuje rozpocząć nowe życie w nowym środowisku, jednak zostaje wplątany w różne intrygi, jest wykorzystywany i ośmieszany.
32. Homer, Iliada
    Iliada to zaklęty w micie poetycki obraz świata sprzed trzech tysięcy lat. Homerowa epopeja oddaje pełnię ludzkiej egzystencji, całe bogactwo rzeczywistości.
    Gniew Achillesa, przyjaźń Patroklosa, bohaterstwo Hektora, miłość Andromachy, ból Tetydy i Hekabe, pojednanie z Priamem ... niewyczerpane jest źródło piękna motywów i tematów Iliady.
33. Mario Vargas Llosa, Rozmowa w katedrze
    Wielowarstwowość i wielogłosowość, kontrapunkt współczesnej historii, polityki i obyczajowości, umiejętność kontrastowania fabuły i wirtuozeria formalna sprawiają, że książka należy do najważniejszych utworów prozatorskich XX wieku. W Polsce pod koniec lat siedemdziesiątych powieść ta należała do najchętniej czytanych i komentowanych, szczególnie w kręgach inteligencji opozycyjnej, szukającej w niej odniesienia dla lepszego zrozumienia mechanizmów świadomości własnej sytuacji i nasilającej się walki politycznej. To także wielki fresk społeczeństwa peruwiańskiego poddanego ciśnieniu dyktatury generała Odria, bezlitosna analiza mechanizmów przemocy, konformizmu i najrozmaitszych form zniewolenia.
34. Josa Carlos Somoza, Klara i półmrok
    Rok 2006. Artystycznym rynkiem rządzi kierunek zwany hiperdramatyzmem, w którym ludzie stają się dziełami sztuki. Żywe "płótna" można kupić, postawić w galerii lub we własnym salonie, sprzedać, wywieźć do innego kraju, poćwiartować i porzucić w lasku wiedeńskim... Właśnie tam zostaje odnaleziona martwa czternastoletnia modelka, a zarazem zniszczony obraz "Defloracja", autorstwa Bruno Van Tyscha. Rozpoczyna się podwójne śledztwo, prowadzone przez policję i towarzystwo ubezpieczeń dzieł sztuki. Intrygujący thriller o silnym ładunku erotycznym zagłębia się w półmrok natury ludzkiej, docierając do pozornie nieprzekraczalnych granic. To również metafora społeczeństwa, w którym życie i godność tanieją, gdy w grę wchodzą pieniądze lub sława. A tymczasem w Madrycie tytułowa bohaterka Klara marzy o tym, by zostać zauważoną przez malarza geniusza. Jest gotowa całkowicie mu się podporządkować, w zamian za uczynienie z niej wyjątkowego dzieła sztuki...
35. Philip Roth, Kompleks Portnoya
    Aleks Portnoy, znerwicowany młody człowiek, ucieka od wszystkiego, co go ukształtowało - od ograniczeń, jakie niesie wychowanie w mieszczańskiej rodzinie żydowskiej, od obowiązujących zasad moralnych, od władzy ojca. Ta przełomowa powieść obyczajowa rozprawia się za jednym zamachem z tabu seksu i jedzenia w moralności mieszczańskiej, dominacją religii i matki w kulturze żydowskiej, mitem ojca i psychoanalizy
36. Witold Gombrowicz, Kosmos
    Późne, dojrzałe dzieło wielkiego pisarza stanowi kwintesencję jego poglądów na życie i sztukę. Dowodem na uniwersalność i doniosłość przesłania powieści jest uhonorowanie jej międzynarodową nagrodą Prix Formentor, najwyższym europejskim wyróżnieniem po Literackiej Nagrodzie Nobla.
37. Chuck Palahniuk, Podziemny krąg
    Być czy mieć? Słynne pytanie pokolenia stanu wojennego daje się sparafrazować także jako dylemat: czy można mieć i jednocześnie w pełni żyć. Czy pogoń za następnym meblem z Ikei czy kolejny dzień w pracy wypełniony rutynowymi zajęciami przybliża nas do celu? A odwrotnie, czy tracąc wszystko materialne w zamian zyskamy to duchowe?
    Świat się zdegenerował. Przestały w nim obowiązywać jakiekolwiek sensowne wartości. Najlepszym sposobem zmiany sytuacji jest zastąpienie niedoskonałego porządku chaosem. Destrukcji i zniszczeniu musi zostać poddane wszystko, co jeszcze się liczy: przyjaźń, piękno, szacunek dla ludzi i ich pracy. Dlatego w każdym większym mieście powstają kluby walki, dlatego najbardziej okaleczeni wychodzą z walki mężczyźni o urodzie Adonisa, dlatego najzacieklej walczy się z najbliższymi, dlatego kluby walki stają się organizacjami terrorystycznymi. Kto sieje wiatr, zbiera burzę...
38. L. F. Celine, Podróż do kresu nocy
    Być czy mieć? Słynne pytanie pokolenia stanu wojennego daje się sparafrazować także jako dylemat: czy można mieć i jednocześnie w pełni żyć. Czy pogoń za następnym meblem z Ikei czy kolejny dzień w pracy wypełniony rutynowymi zajęciami przybliża nas do celu? A odwrotnie, czy tracąc wszystko materialne w zamian zyskamy to duchowe?
    Świat się zdegenerował. Przestały w nim obowiązywać jakiekolwiek sensowne wartości. Najlepszym sposobem zmiany sytuacji jest zastąpienie niedoskonałego porządku chaosem. Destrukcji i zniszczeniu musi zostać poddane wszystko, co jeszcze się liczy: przyjaźń, piękno, szacunek dla ludzi i ich pracy. Dlatego w każdym większym mieście powstają kluby walki, dlatego najbardziej okaleczeni wychodzą z walki mężczyźni o urodzie Adonisa, dlatego najzacieklej walczy się z najbliższymi, dlatego kluby walki stają się organizacjami terrostycznymi. Kto sieje wiatr, zbiera burzę...
39. A. de Saint-Exupery, Mały Książę
    Ta książka również za sto lat będzie aktualna, a to dlatego że przyjaźń, o której opowiada, i której uczy jest wieczna. Opowiada o małym chłopcu, który reprezentując każdego z nas wyrusza na poszukiwanie przyjaźni. Robi to tylko albo aż po to, aby w końcu docenić i odkryć to, że tak naprawdę już ją poznał i gdzieś tam zostawił samej sobie. Chłopiec uczy siebie i nas, że każdy jest odpowiedzialny za to, co sam oswoił. Genialnie napisana, ponadczasowa książka zarówno dla najstarszych, jak i przepiękna baśń dla najmłodszych.
40. A. A. Milne, Kubuś Puchatek, Chatka Puchatka
    Tytułowy bohater Miś o Bardzo Małym Rozumku jest ukochaną postacią lektur kilku już pokoleń. Nie on jeden zresztą. Czytelnicy uwielbiają także Prosiaczka, Królika, Kłapouchego, Kangurzycę z Maleństwem, a nawet Sowę Przemądrzałą i Tygryska - wszystkie ożywione zabawki powieściowego Krzysia zamieszkujące Stumilowy Las. Odbywają one po tym lesie wędrówki, odwiedzają siebie wzajemnie, prowadząc kompletnie absurdalne pogawędki. Powiedzonka wiecznie mającego ochotę na małe Conieco łakomego misia weszły do codziennego języka wraz z cała swoją nonsensownością i abstrakcyjnym humorem.
41. Bolesław Prus, Lalka
    Lalka ukazała się pierwotnie w odcinkach na łamach warszawskiego Kuriera Codziennego, stanowiąc dla wielu współczesnych literacką kontynuację Kronik. Dla miłośników Warszawy powieść Prusa jest powieścią o stolicy, literackim przewodnikiem, z którym śladami Wokulskiego można odkrywać szczegóły wyglądu i życia ówczesnej stolicy. Dla innych powieścią społeczno-obyczajową podejmującą krytykę sytuacji w Polsce końca XIX w., powieścią o wielkich idealistach, a dla wielu czytelników po prostu utworem o wielkiej i romantycznej miłości. Stanisław Wokulski zakochuje się w zobaczonej w teatrze arystokratce Izabeli Łęckiej i całe swoje życie i wszystkie marzenia podporządkowuje zdobyciu panny Izabeli: rezygnuje z pasji naukowej, gromadzi majątek, pomaga jej rodzinie finansowo, stara się wejść do wyższych sfer, spełnia jej kaprysy gdyż wydaje mu się, że wszystko to przybliża go do niej.
42. Giuseppe Tomasi di Lampedusa, Lampart
    Powieść Lampedusy cechuje piękny, oszczędny styl, zdolność uchwycenia w jednym geście, powiedzeniu czy spojrzeniu, w jednym obrazie ludzi i wydarzeń, a także umiłowanie bez reszty urody starych pałacowych wnętrz, "kruchego uśmiechu" kryształowych kwiatów świecznika, i spokojny smutek towarzyszący obecnej w całej książce wizji śmierci.
43. James Jones, Cienka czerwona linia
    Książka uznawana za jeden z najsłynniejszych książek wojennych XX wieku. Autor, w niezwykle sugestywny, realistyczny sposób, przedstawia wojnę, i nic dziwnego, sam w kocu brał udział w opisywanej przez siebie batalii, na wyspie Guadalcanal, w listopadzie 1942 roku. Cienka czerwona linia to według przytoczonego przez Jamesa Jonesa przysłowia, granica między szaleństwem a rozsądkiem. Czy jednak w ogniu walki mona choćby próbować tę linię odnaleźć? Jak oceni cynizm, tchórzostwo, brutalność? Po której stronie granicy należałoby umieścić zachowania doprowadzonych do ostateczności żołnierzy?
44. Vladimir Nabokov, Lolita
    Najgłośniejsza powieść Vladimira Nabokova, jednego z najwybitniejszych pisarzy XX wieku, jest opisem seksualnej obsesji czterdziestoletniego mężczyzny na punkcie dwunastoletniej dziewczynki Dolores. Powieść przetłumaczona na kilkadziesiąt języków, wydawano ją w atmosferze kontrowersji i protestów, a autora pomawiano o pornografię i pedofilię. Obecnie uznawana jest za jedno z arcydzieł literatury światowej.
45. Joseph Conrad, Lord Jim
    Owładnięty obsesją przetestowania własnego charakteru, wśród morskich odmętów, na odległych lądach Jim poszukuje okazji, by się sprawdzić, by dorównać wysokim standardom moralnym, które głosi. Lecz surowa, brutalna rzeczywistość stawia wyzwania znacznie trudniejsze, niż się spodziewał. Zawieszony między honorem i wstydem, winą i potrzebą odkupienia, Jim zmaga się z największym przeciwnikiem: własną słabością.
46. Ken Kesey, Lot nad kukułczym gniazdem
    W szpitalu psychiatrycznym pojawia się nowy pacjent, McMurphy, który rozregulowuje jego działający dotychczas jak w zegarku mechanizm. Nie podoba się to siostrze oddziałowej, tracącej z dnia na dzień autorytet wśród pacjentów i personelu. Chorzy czują się dużo lepiej, terapia zastosowana przez ich nowego towarzysza dobrze im służy.
    Decyzja o wyleczeniu McMurphy'ego należy do Wielkiej Oddziałowej, z pozoru uosobienia słodyczy i dobroci, w rzeczywistości sadystki znęcającej się nad pacjentami. McMurphy, który dotąd buntował przeciwko niej chorych, nagle zaczyna rozumieć, że musi ukorzyć się przed nią, jeśli chce opuścić szpital. Ale czy gotów jest dać się pokonać bezdusznemu Kombinatowi, który złamał tyle istnień ludzkich?
47. Jacek Dukaj, Lód
    Akcja najnowszej powieści Jacka Dukaja toczy się w alternatywnej rzeczywistości, gdzie I wojna światowa nigdy nie wybuchła, jest rok 1924, a Królestwo Polskie wciąż zamrożone jest pod władzą cara i w Belle Epoque. Warszawę skuwa lód - w środku lata burze śnieżne zasypują drogi. Lute, nieziemskie anioły Mrozu, spacerują ulicami miast, zamrażając prawdę i fałsz… Benedykt Gierosławski, zdolny matematyk, ale i niepoprawny hazardzista, na zlecenie carskiego Ministerstwa Zimy zostaje wysłany Ekspresem Transsyberyjskim do skutego lodem Irkucka, skąd ma wyruszyć na poszukiwanie swojego ojca, podobno potrafiącego porozumiewać się z aniołami mrozu - lutymi. Tysiąc rubli gotówką wydobyłby Benedykta z długów, ale czy misja nie jest przypadkiem zbyt niebezpieczna? Szybko okazuje się, że dla Benedykta będzie to podróż, która odmieni jego życie...
48. Stephen King, Lśnienie
    To jeden z najlepszych współczesnych horrorów. Nastrój grozy i napięcia potęguje się w niej z każdą minutą. Pięcioletni chłopiec Danny znalazł się z rodzicami w opustoszałym na zimie hotelu. Wrażliwe, obdarzone zdolnościami wizjonerskimi dziecko odbiera fluidy czające się w jego murach były one świadkami krwawych porachunków świata przestępczego i milionerów. Straszliwe zdarzenia, które kończą fabułę, są jednak niczym w porównaniu z przejściami psychicznymi bohaterów.
49. E. M. Remarque, Łuk triumfalny
    Ravie - pod takim nazwiskiem ukrywa się główny bohater - jest lekarzem i nielegalnie przeprowadza operacje w cieszącej się dobrą opinią klinice. Pewnego dnia poznaje przypadkiem kobietę, która wypełni jego puste - jak już mu się wydawało - życie. Ale innego dnia spotka, również przypadkiem, gestapowca, który go kiedyś torturował. Rozliczenie się z dramatyczną przeszłością - jakkolwiek okrutne - uwolni Ravica na nowo.
50. Niccolo Machiavelli, Książę
    Książę to nieśmiertelne lekcje, które do dziś kształtują myślenie liderów na całym świecie. Mądrość Machiavelliego wykracza dalece poza tak zwane "machiawelizmy". Machiavelli był znakomitym psychologiem rozpracowującym przeciwników na wiele ruchów do przodu. Dostrzegał złożoność podejmowania strategicznych decyzji. Widział wielowymiarowość potęgi organizacji i państw. Widział wczesne sygnały oznaczające umacnianie i osłabianie się władzy swojej i przeciwników. A oprócz tego był piekielnie skuteczny. W "Księciu" Machiavelli utrwalił zasady przywództwa i filozofię, które wymykają się dzisiejszym ramom. Składając to dzieło w Państwa ręce, wierzymy, że współcześni liderzy zrobią dobry użytek z mądrości Makiawela.
51. John Fowles, Mag
    Powieść o fabule obfitującej w niezwykłe zwroty akcji i zaskakujące rozwiązania, należy do arcydzieł literatury współczesnej. Bohater książki, młody Anglik Nicholas Urfe, przyjmuje stanowisko nauczyciela na pewnej greckiej wyspie, gdzie zaprzyjaźnia się z właścicielem najwspanialszej posiadłości. Przyjaźń z milionerem wprowadzi młodzieńca w świat prawdziwego koszmaru. Z każdym dniem rzeczywistość i fantazje coraz bardziej się mieszają, a Urfe staje się nieświadomym aktorem prywatnego teatru bogacza - styka się ze śmiercią, seksem i straszliwą przemocą. Powoli, desperacko zaczyna walczyć o zachowanie zdrowia psychicznego i... życia. Akcji, stanowiącej prawdziwy labirynt zdarzeń, towarzyszą kulturowe szarady i zagadki, a sama powieść prowokuje do zastanowienia się nad iluzorycznością otaczającego nas świata i funkcjonujących w nim zasad moralnych.
52. Anthony Burgess, Mechaniczna pomarańcza
    Miasto nie może sobie poradzić z bandami mordujących i gwałcących wyrostków. Ale pełna makabra zaczyna się, gdy sąd i policja biorą stronę bandytów i zapewniają im bezkarność. Poznaliśmy to na własnej skórze. Kiedy skóra nam cierpnie przy wyczynach 15-letniego Alexa i jego młodocianych zwyrodnialców, zadajemy sobie pytanie: czy to jest realne? Chociaż cenzura przez wiele lat prowadziła wojnę z Mechaniczną pomarańczą, do jej sławy przyczynił się kultowy film Stanleya Kubricka. Anthony Burgess stworzył dla tej powieści osobny język. Przekład Roberta Stillera to nie tylko brawurowy popis wynalazczości językowej. To coś przerażająco realnego: istnieje szansa, że takim językiem Polacy będą rzeczywiście mówić. Nie to jest w Mechanicznej pomarańczy najokropniejsze, co jej bohaterowie wyczyniają, lecz to, co się przy tym dzieje w ich tylko pozornie ludzkiej świadomości.
53. Jose Saramago, Miasto ślepców
    Już samo zestawienie obu słów wydaje się być paradoksem. Kolejni mieszkańcy nagle tracą wzrok, pogrążając się w mlecznej otchłani. W całym kraju powstają miejsca zesłania ociemniałych nieszczęśników, ale my obserwujemy tylko jeden opustoszały szpital, który w ciągu kilku dni zapełnia się dwustoma ślepcami. Wkrótce szpitalną społecznością zaczynają rządzić mechanizmy odtwarzające prastare, odwieczne schematy: walka o przetrwanie, walka o władzę, podział ról na oprawców i ofiary. Groteskowy obraz bezradnych jak dzieci, wytrąconych z normalnego życia ludzi, staje się historią upokorzenia. Przekroczone są wszelkie granice upodlenia, jakby ociemniały świat pozbył się nagle hamulców ukształtowanych przez tradycję, wiarę, kulturę. Podobnie jak żona lekarza, która jest mimowolnym świadkiem wielkiego upadku, chcemy zamknąć oczy, odwrócić głowę, ale musimy patrzeć do końca.
54. Sempe, Goscinny, Mikołajek
    Szkolne przygody łobuziaka Mikołajka. Wycinek z życia w klasie, na korytarzu i szkolnym podwórku. Zwykłe wydarzenia, jak pamiątkowe zdjęcie klasowe, wizytacja czy nowy uczeń, stają się prawdziwą sensacją.
55. Stieg Larsson, Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet
    Pewnego wrześniowego dnia w 1966 roku szesnastoletnia Harriet Vanger znika bez śladu. Prawie czterdzieści lat później Mikael Blomkvist - dziennikarz i wydawca magazynu "Millennium" otrzymuje nietypowe zlecenie od Henrika Vangera - magnata przemysłowego, stojącego na czele wielkiego koncernu. Ten prosi znajdującego się na zakręcie życiowym dziennikarza o napisanie kroniki rodzinnej Vangerów. Okazuje się, że spisywanie dziejów to tylko pretekst do próby rozwiązania skomplikowanej zagadki. Mikael Blomkvist, skazany za zniesławienie, rezygnuje z obowiązków zawodowych i podejmuje się niezwykłego zlecenia. Po pewnym czasie dołącza do niego Lisbeth Salander - młoda, intrygująca outsiderka i genialna researcherka. Wspólnie szybko wpadają na trop mrocznej i krwawej historii rodzinnej.
56. Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata
    Książka ta stanowiąca legendarne dzieło Michała Bułhakowa, pisana bez nadziei na publikację i niegdyś mocno cenzurowana, stała się znaną na całym świecie, a jej popularność zwiększyły liczne adaptacje teatralne i filmowe, spektakle operowe i utwory muzyczne.
    Ta wielka przypowieść o dobru, złu, miłości, sztuce i naturze ludzkiej ma uniwersalną i ponadczasową wymowę - dlatego weszła na trwałe do skarbnicy arcydzieł literatury.
57. John Irving, Modlitwa za Owena
    Kim jest Owen Meany? Ofiarą ślepego trafu, czy też wizjonerem, który przejrzał zamysły samego Boga? Nowym Mesjaszem czy bluźniercą? Zbiorowym sumieniem pokolenia młodych Amerykanów walczących w Wietnamie, czy może wyzwaniem - albo przestrogą? Czy Owen Meany urodził się za wcześnie, czy też za późno, czy we właściwym miejscu i czasie stał się narzędziem w rękach przeznaczenia? Owen Meany to Głos, dobywający się z gardła od urodzenia ukształtowanego do krzyku, to ręka odbijająca piłkę baseballową, która kończy pewien nudny mecz, lecz także daje początek lawinie niesamowitych wydarzeń, historii osobliwej i wzruszającej, okraszonej czarnym humorem, pełnej mrocznego, gorzkiego symbolizmu.
58. William Golding, Władca much
    Powieść opowiada o grupie dzieci, które katastrofa samolotu rzuciła na bezludną wyspę, i które na tej organizują sobie życie bez dorosłych. Początkowo wszystko wygląda sielankowo: wyspa jest piękna, rośnie na niej wiele owoców, dzięki którym nie grozi widmo głodu i nie ma dorosłych z ich zakazami i nakazami. Dzieci spośród siebie wybierają przywódcę - Ralfa, ponieważ "miał w sobie jakiś spokój, który go wyróżniał w grupie, kiedy siedział pośród nich, poza tym był duży, o miłym wyglądzie", ale nie posiadał ani wystarczającej inteligencji, ani cech przywódczych. Wszystkie postanowienia Ralfa, dotyczące organizacji życia na wyspie i prób uratowania przyjmowane są z entuzjazmem. Sielska atmosfera wyspy powoli jednak zaczyna zanikać.
59. Haruki Murakami, Kronika ptaka nakręcacza
    Haruki Murakami to pisarz posiadający słuch absolutny, odbierający wszystkie tony absurdów i szaleństw życia. W tej książce autor jest ludzkim wcieleniem owego ptaka nakręcacza, który na drzewach swoim ostrym głosem zdaje się nakręcać sprężynę całego świata. Lektura przekona nas, że życie jest szalone wszędzie i zawsze, że absurd jest codziennym doświadczeniem człowieka. Powieść dzieje się w dzisiejszej japońskiej codzienności, wiemy, co bohaterowie jedzą, jak mieszkają, ubierają się, pracują, jak się kochają. A jednocześnie jesteśmy jakby na innej planecie. Autor po prostu słusznie założył, że nawet najdziksza wyobraźnia nie prześcignie w szaleństwach i absurdach samego życia.
60. Dante, Boska komedia
    Boska komedia jest alegoryczną opowieścią o wędrówce Dantego-pielgrzyma przez Piekło, Czyściec i Raj. Podróż przez zaświaty jest jednak tylko pretekstem, by przedstawić poglądy poety na politykę, filozofię, literaturę i obyczajowość średniowieczną, stając się zarazem kompendium wiedzy kosmologicznej i przyrodniczej tego okresu.
61. Orhan Pamuk, Nazywam się czerwień
    W szesnastowiecznym Stambule grupa najwyśmienitszych artystów ma zrealizować zlecenie sułtana: stworzyć utrzymaną w nowoczesnym zachodnim stylu księgę upamiętniającą jego wielkość i chwałę. Księgę mają zdobić barwne miniatury. Ale sztuka figuratywna jest zakazana w religii muzułmańskiej. Zlecenie i jego wykonawcy są zatem w poważnym niebezpieczeństwie. Należy utrzymać je jak najdłużej utrzymać w tajemnicy. Jeden z zatrudnionych mistrzów zostaje zamordowany…
62. Victor Hugo, Nędznicy
    Temat to zaiste romantyczny: zbiegły galernik i złoczyńca, zmuszony do opieki nad osieroconą dziewczynką, doświadcza duchowego przeistoczenia. A dodajmy, że ta malownicza historia rozgrywa się na tle burz i zamętu rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich, stanowiąc jedynie pretekst do przedstawienia barwnej panoramy ludzkich losów. Nic dziwnego zatem, że dzieje Kozety i Jeana Valjeana od ponad półtora stulecia pobudzają wyobraźnię czytelników, twórców zaś inspirują do mniej lub bardziej wiernych adaptacji.
63. William Gibson, Neuromancer
    Case, jeden z najlepszych "kowbojów cyberprzestrzeni" poruszających się w wirtualnym wszechświecie, popełnił błąd, za który został srogo ukarany. Za nielojalność wobec zleceniodawców płaci uszkodzeniem systemu nerwowego, co uniemożliwia mu dalszą pracę i skazuje na uwięzienie we własnym ciele. W poszukiwaniu lekarstwa wyrusza do Japońskiej Chiby, gdzie zdobywa fundusze, by w nielegalnych klinikach odzyskać zdolność podłączania swego umysłu do komputera.
64. A.Huxley, Nowy wspaniały świat
    Przedstawiona w powieści Huxleya wizja przyszłego społeczeństwa, które osiągnęło stan całkowitego zorganizowania i zrealizowało ideał powszechnej szczęśliwości, jest wizją przerażającą. W roku 2541 (czyli w 632 roku nowej "ery Forda") obywatele Republiki Świata powstają w rezultacie sztucznego zapłodnienia i klonowania. Od niemowlęcia poddawani są wszechstronnemu psychologicznemu i biologicznemu warunkowaniu po to, by w wieku dojrzałym stać się cząstkami kastowej społeczności, złożonej z pozbawionych wyższych uczuć ludzkich automatów. Czy ten "wspaniały świat", w którym dominuje seks, prymitywne rozrywki, narkotyk soma, jest tylko zrodzoną w wyobraźni pisarza fantasmagorią?
65. Homer, Odyseja
    Dokładnie nie wiadomo, kim był Homer, grecki aojda z VIII wieku p.n.e., który zebrał pieśni swoich poprzedników, wędrownych pieśniarzy, i stworzył z nich dwa wiekopomne dzieła - Iliadę i Odyseję. Być może w ogóle nie istniał, a utwory są dziełem kilku pokoleń śpiewaków. Niewątpliwie oba eposy wywarły ogromny wpływa na całą późniejszą kulturę i literaturę europejską, stając się wzorem dla następnych pokoleń twórców. Odyseja opisuje dalsze losy jednego z bohaterów Iliady - greckiego herosa Odyseusza, powracającego po zwycięskiej wojnie pod Troją do rodzinnej Itaki. Dziesięć lat tułaczki po lądach i morzach układa się w barwną mozaikę przygód, z której wyłania się obraz życia starożytnych Greków, ich obyczaje, wierzenia oraz kultura duchowość i materialna.
66. Patrick Sueskind, Pachnidło
    XVIII-wieczny Paryż, światowe centrum mody i elegancji, jest miejscem, gdzie żyje bohater tej niezwykłej opowieści - osobliwy karzeł obdarzony niepospolicie wrażliwym zmysłem powonienia. Jan Baptysta Grenouille tworzy eliksiry do produkcji perfum, które są powszechnie uznawane za niedoścignione w swej wyszukanej wytworności. Jednak żadne go nie satysfakcjonują, geniusz zapachów marzy bowiem o wydestylowaniu wonności nad wonnościami z dziewiczego ciała kobiecego. Ta myśl każe mu szukać dziewczyny o idealnym zapachu...
67. Jan Potocki, Rękopis znaleziony a Saragossie
    Fantastyczna, pełna przygód i zagadek opowieść, która zagarnia czytelnika w swój niesamowity, nieco mroczny świat. Wstępujemy na teren przypominający Księgę tysiąca i jednej nocy: egzotyczną krainę innych kultur, obcych obyczajów, nieznanych obrzędów, wreszcie ? magii, która z jednej strony znajduje swe racjonalne wytłumaczenie, z drugiej pozostaje nieustającą tajemnicą.
    Akcja rozgrywa się w ciągu 66 dni w hiszpańskiej Andaluzji. Jednak ten, kto szukałby w tej książce obrazu Hiszpanii z czasów Filipa V Burbona, rozczaruje się srodze. Historia Alfonsa van Wordena, mająca swój początek w dolinie Los Hermanom, toczy się w gruncie rzeczy w przestrzeni baśniowej, zawieszającej prawa czasu i miejsca. Dla jednych Rękopis to arcydzieło epoki rozumu, dla innych - typowy tekst preromantyczny, dla jeszcze innych: prekursorska powieść fantastyczna.
68. Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz
    Historia szlachecka z okresu poprzedzającego wyprawę Napoleona na Moskwę. W utworze tym można wskazać elementy eposu, pokazuje on bowiem bohaterskie czyny wielkich postaci na tle przełomowych dla narodu wydarzeń. Stał się on epopeją narodową, gdyż wyrażał najważniejsze treści w chwili, gdy narodowi było to niezbędne oraz krzepił serca.
    Gdy Pan Tadeusz w czerwcu 1834 roku wyszedł z druku, został przyjęty przez emigrację chłodno i z pewnym zdziwieniem. Rozgorączkowani walkami i sporami politycznymi, myślący tylko o przyszłych losach ojczyzny, ludzie ci nie umieli odczuć piękna zawartego w mistrzowskim, spokojnym obrazie przeszłości. Niezwykłą wartość dzieła oceniły tylko najwybitniejsze umysły, jak Słowacki i Krasiński.
69. Jeseph Heller, Paragraf 22
    Jedna z najwybitniejszych powieści amerykańskich XX wieku, a zarazem najsłynniejsza powieść o II wojnie światowej. Utrzymana w poetyce czarnego humoru, ukazuje bezsens wojny i armii jako instytucji, wyśmiewa mechanizmy społeczne rządzące się logiką absurdu. Jej bohaterowie to zbiorowisko wariatów, fanatyków, idiotów i oportunistów, ale nade wszystko ludzi, którzy pragną jednego - by przeżyć.
70. Marek Hłasko, Piękni dwudziestoletni
    Marek Hłasko opisuje w tej książce swoje życie w Polsce i na emigracji. Pojawiają się w niej nazwiska powszechnie znane i nikomu nic nie mówiące, Hłasko bowiem pisze o ludziach, których kochał, z którymi pił, i o tych, z którymi siedział więzieniu. Lektura zmusza do nieustannego zadawania sobie pytania, co w tym wszystkim jest prawdą, a co zmyśleniem.
71. S.I.Witkiewicz, Pożegnanie jesieni
    W tej szyderczej tragikomedii miłosnej Witkacy poddaje mistrzowskiej analizie zmienne stany umysłu i sprzeczne odruchy wynikające z perwersyjnej psychopatologii, będącej podłożem działań wszystkich jego postaci. Ich reakcje fizjologiczne i emocjonalne są wzajemnie splecione z wyznawanymi teoriami; narządy płciowe, serce czy głowa - różne ośrodki władzy - często zdobywają przewagę w niespodziewanych i nieodpowiednich chwilach, niwecząc ludzką godność i prawość i doprowadzając do najbardziej groteskowych skutków.
72. Franz Kafka, Proces
    Max Brod, któremu Kafka czytał po kilka stron Procesu, zabrał manuskrypt i ukrył przed Kafką, dzięki temu, prawdopodobnie, Proces przetrwał. Ocalił Brod stos powyrywanych z zeszytów kartek, zapisanych dwustronnie, jako tako uporządkowanych, pogrupowanych w stosiki opatrzone prowizorycznymi tytułami. Kafka nie zostawił spisu treści, przynajmniej niczego podobnego nie odnaleziono do dziś, nie dał wskazówek, co do tego, które części uważa za ukończone, które są zamknięte, nie ponumerował ich. Miał więc Brod nielichy problem przed sobą, a po śmierci Kafki chciał jak najrychlej pokazać światu Proces jako dowód geniuszu Kafki.
73. Stefan Żeromski, Przedwiośnie
    Książka ta, wydana w 1925 roku w nareszcie wolnej Polsce, wywołała wiele nieporozumień. Wytykano Żeromskiemu kasandryczny ton, a nawet (nic nowego) kalanie własnego gniazda. A przecież miał rację, pokazując poprzez losy Cezarego Baryki bezmiar idealizacji i oczekiwań wobec niepodległej Polski oraz brutalną rzeczywistość nędzy, nierówności społecznej, nadętego frazesu politycznego, ideowego zagubienia.
74. William Wharton, Ptasiek
    Ptasiek jest opowieścią o przyjaźni i marzeniach, o miłości i wojnie, o szaleństwie i pięknie. Jest historią młodego człowieka, któremu obsesyjna miłość do ptaków umożliwia ucieczkę od ponurej rzeczywistości.
75. John Milton, Raj utracony
    Jeden z największych poematów epickich nowożytnego świata, którego przedmiotem jest powstanie świata, pochodzenie dobra i zła oraz dzieje stworzenia i upadku człowieka.
76. George Orwell, Rok 1984
    Wielki Brat Patrzy - to właśnie napisy tej treści, w antyutopii Orwella krzyczące z plakatów rozlepionych po całym Londynie, natchnęły twórców telewizyjnego show "Big Brother". Czyżby wraz z upadkiem komunizmu wielka, oskarżycielska powieść straciła swoją rację bytu, stając się zaledwie inspiracją programu rozrywkowego? Nie. Bo ukazuje świat, który zawsze może powrócić. Świat pustych sklepów, permanentnej wojny, jednej wiary. Klaustrofobiczny świat Wielkiego Brata, w którym każda sekunda ludzkiego życia znajduje się pod kontrolą, a dominującym uczuciem jest strach. Świat, w którym ludzie czują się bezradni i samotni, miłość uchodzi za zbrodnię, a takie pojęcie jak "wolność" i "sprawiedliwość" nie istnieją. Na kuli ziemskiej są miejsca, gdzie ten świat wciąż trwa. I zawsze znajdą się cudotwórcy gotowi obiecywać stworzenie nowego, który od wizji Orwella dzieli tylko krok.
77. Umberto Eco, Imię róży
    Listopad 1327 roku. Do znamienitego opactwa benedyktynów w północnych Włoszech przybywa uczony franciszkanin, Wilhelm z Baskerville, któremu towarzyszy uczeń i sekretarz, nowicjusz Adso z Melku. W klasztorze panuje ponury nastrój. Opat zwraca się do Wilhelma z prośbą o pomoc w rozwikłaniu zagadki tajemniczej śmierci jednego z mnichów. Sprawa jest nagląca, gdyż za kilka dni w opactwie ma się odbyć ważna debata teologiczna, w której wezmą udział dostojnicy kościelni, z wielkim inkwizytorem Bernardem Gui na czele. Tymczasem dochodzi do kolejnych morderstw. Przenikliwy Anglik orientuje się, że wyjaśnienia mrocznego sekretu należy szukać w klasztornej bibliotece. Bogaty księgozbiór, w którym nie brak dzieł uważanych za niebezpieczne, mieści się w salach tworzących labirynt. Intruz może tam łatwo zabłądzić, a nawet - jak krążą słuchy - postradać zmysły.
78. Kurt Vonnegut, Rzeźnia numer pięć
    W zamyśle autora miała to być jego pierwsza książka. A jednak Vonnegut potrzebował dystansu lat, a także doświadczenia wynikającego z publikacji czterech wcześniejszych powieści, by wreszcie przelać na papier swe doświadczenia z czasów, kiedy jako jeniec wojenny był świadkiem bombardowania Drezna. W rezultacie powstała książka uchodząca za jedną z najwybitniejszych amerykańskich powieści antywojennych; książka o pisarzu, który nie potrafi wymazać z pamięci wspomnień z czasów wojny, chociaż z racji swego zawodu od lat zajmuje się tworzeniem fikcji; książka silnie autobiograficzna, mieszająca dokument z science fiction, pełna trupów i gwałtu, oskarżeń i egzorcyzmów, panicznego strachu i miłości; wreszcie - mówiąc słowami autora - książka “krótka i popaprana, bo o masakrze nie sposób powiedzieć nic inteligentnego“.
79. G. G. Marquez, Sto lat samotności
    Miała to być pierwsza powieść Gabriela Garcii Marqueza. Dzięki swym dziadkom znał od dziecka historię Macondo i dzieje rodziny Buendia, prześladowanej fatum kazirodztwa.
    Świat, w którym rzeczy nadzwyczajne miały wymiar szarej codzienności, zwyczajność zaś przyjmowana była jak zjawisko nadprzyrodzone, świat bez czasu, gdzie wiele rzeczy nie miało jeszcze nazw, był też jego światem.
    Potrzebował aż dwudziestu lat, by wreszcie spisać te rodzinne opowieści z całym dobrodziejstwem i przekleństwem odniesień biblijnych, literackich, politycznych; uświadomił nam, że plemiona skazane na sto lat samotności nie mają już drugiej szansy na ziemi.
80. Jaroslav Hasek, Losy dobrego żołnierza Szwejka czasu wojny światowej
    Główny bohater, Józef Szwejk, zajmujący się pokątnym handlem psami w Pradze, trafia do wojska. Ukrywając się za maską dobrodusznego idioty, wyszydza absurdy wojenno-biurokratycznej machiny, dzięki czemu w czasie licznych przygód, czy to na służbie u kapelana Katza, porucznika Lukasza, czy w areszcie, w szpitalu, w drodze na front, udaje mu się zachować godność, wewnętrzną wolność i człowieczeństwo.
81. Stephen King, To
    Derry w stanie Maine, miejsce ledwie widoczne na mapie. Dochodzi tu do wyjątkowej eskalacji zbrodni, okrutnych morderstw, gwałtów i tajemniczych wypadków. W kanałach miasteczka zalęgło się To. Bliżej nieokreślone, przybiera najróżniejsze postacie - klauna, ogromnego ptaszyska, głosu w rurach. Poluje na dzieci. Tylko dzieci potrafią To dostrzec. I dlatego właśnie one stają do walki z potworem. Mija dwadzieścia kilka lat i To powraca. Dzieci są już dorosłymi, ale muszą odnaleźć w sobie dziecięcą wiarę, lojalność i odwagę, by skutecznie stawić mu czoła.
82. Mark Twain, Przygody Tomka Sawyera
    Bohaterem tej pełnej humoru powieści jest Tomek Sawyer, sierota, którego wychowuje, a raczej próbuje wychować, ciotka Polly. Niesfornemu chłopcu bardzo imponuje włóczęgowski tryb życia Hucka Finna, starszego kolegi. Do grona przyjaciół Tomka należy również Becky, szkolna koleżanka i zarazem ukochana chłopca. Dzieci zwykle razem spędzają czas. Pewnej nocy na cmentarzu Huck i Tomek przypadkowo stają się świadkami morderstwa. Tytułowy urwis ujawnia prawdziwego winowajcę i staje się bohaterem całego miasteczka. Jednak na tym opowieść się nie kończy, gdyż zabójca ucieka z sali sądowej. Myśl o ponownym spotkaniu z bandytą napawa chłopca strachem...
83. Henryk Sienkiewicz, Trylogia
    Ogniem i mieczem, pierwsza z powieści tworzących Trylogię, przedstawia dzieje Polski w dobie powstania Chmielnickiego (1648-1654). Pisarz, starając się wzbudzić w czytelnikach patriotyczne uczucia, nadał prozie cechy rycerskiego eposu, wprowadził baśniowość oraz wyrazistych bohaterów reprezentujących dobre i złe postawy. Zbuntowani Kozacy pod wodzą Chmielnickiego zostali przedstawieni jako żądni krwi barbarzyńcy, a Polacy jako prawi i odważni obrońcy ojczyzny. W czarno-biały schemat zostali wpisani także (wbrew prawdzie historycznej) przywódcy walczących stron. Głównym wątkiem spajającym fabułę pierwszej części Trylogii uczynił pisarz burzliwe dzieje miłości rycerza bez skazy - Jana Skrzetuskiego i urodziwej szlachcianki - Heleny Kurcewiczówny, którzy rozdzieleni przez wrogów i przeciwności losu, przeżywają liczne perypetie.
84. Aleksander Dumas, Trzej muszkieterowie
    Znana i uwielbiana od pokoleń powieść przygodowa, której bohaterami są Atos, Portos i Aramis - trzej muszkieterowie Jego Królewskiej Mości Ludwika XIII, króla Francji - oraz ich młody przyjaciel d'Artagnan. Czytelnik z zapartym tchem śledzi dzieje ich konfliktów z poplecznikami kardynała Richelieu.
85. James Joyce, Ulisses
    Arcydzieło literatury światowej. Autor starał się ukazać bohaterów powieści poprzez analizę ich psychiki, procesu myślowego. Zrezygnował z typowego, konwencjonalnego komentarza na rzecz "bezpośredniej obserwacji umysłu". Dla Jamesa Joyce'a człowiek jest równoznaczny z całą ludzkością, starał się go ukazać takim, jaki był, jest i będzie.
86. Hermann Hasse, Wilk stepowy
    Najsławniejsza powieść Hermanna Hessego wyrasta z atmosfery lat dwudziestych, z kryzysu wartości, jaki dotknął Europę między dwiema wojnami, a także z ówczesnej fascynacji psychoanalizą i jazzem. D dziś jednak Wilk stepowy nie stracił na aktualności; czytelniczy renesans tej książki rozpoczął się w latach sześćdziesiątych, kiedy to w Stanach Zjednoczonych zafascynowała pokolenie późniejszych hippiesów i stała się wielkim bestsellerem. Zapis przeżyć osamotnionego artysty, Harry'ego Hallera, frapuje obrazem natury ludzkiej, wizją obecnych w każdym z ans skrajności i sprzeczności - a także narracją, która balansuje na granicy rzeczywistości i narkotycznej wizji.
87. J. R. R. Tolkien, Władca pierścieni
    Uniwersalna opowieść o walce ze złem, osadzona w realiach całkowicie wykreowanego, ale jakże bogato i szczegółowo opisanego świata, która znalazła drogę do serc czytelników na całym świecie, również w Polsce.
88. Lew Tołstoj, Wojna i pokój
    Jedno z największych arcydzieł literatury światowej, wielowątkowa epopeja z czasów wojen napoleońskich. Łączy elementy powieściopisarstwa historycznego, społeczno-obyczajowego, psychologicznego, dając bogaty obraz rosyjskiego życia za czasów cara Aleksandra I. Opisuje wielkie bitwy, oficerskie hulanki, pojedynki, polowania, bale, arystokratyczne salony i prowincję, narodziny i śmierć, miłość i zdradę, szczęście i nieszczęście, zdeterminowane przez fatalizm historii.
89. Sun Tzu, Sztuka wojny
    Zawarta w tej książce wiedza nie wymaga naukowego przygotowania i jest przystępna dla każdego czytelnika. Słowa chińskich mędrców opatrzone zostały komentarzami zawierającymi wyjaśnienia trudniejszych fragmentów, opisami kontekstu sytuacyjnego i propozycjami zastosowania ich interpretacji w sytuacjach życia codziennego.
    O skuteczności ponadczasowych chińskich nauk wiedzą azjatyccy politycy, biznesmeni i wojskowi od dwu i pół tysiąca lat. W XX wieku, po przegranej wojnie w Wietnamie, przekonały się o niej również Stany Zjednoczone, gdzie od kilkudziesięciu lat wykłada się wiedzę Sun Tzu i Sun Pina na uczelniach wojskowych.
90. Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara
    Dramat ubogiego studenta Rodiona Raskolnikowa, który postanowił zamordować starą lichwiarkę, aby udowodnić swoją wielkość, od lat fascynuje czytelników. Być może dlatego, że ten wstrząsający moralitet o upadku i odkupieniu jest zarazem pasjonującą powieścią sensacyjną. Dostojewski z ogromną przenikliwością przedstawia psychikę drobiazgowo planującego zabójstwo maniaka, jak również pozornie nieporadnego, a w rzeczywistości diabolicznie inteligentnego policjanta. Zbrodnia i kara odsłania świat nędzy, głodu, poniżenia i okrucieństwa, w którym jedyną szansą na zbawienie jest miłość, bezwarunkowa, wszechogarniająca i wytrwała.
91. Leopold Tyrmand, Zły
    Tytułowy Zły to samotny romantyczny bohater, walczący w obronie pokrzywdzonych przeciw kryminalnemu półświatkowi powstającego z ruin miasta.
    Utwór napisany żywo i z temperamentem, entuzjastycznie przyjęty przez czytelników w 1955 roku - nadal wciąga i fascynuje, bo to wszystko - jak pisał o Złym Witold Gombrowicz - lśni, tryska, brzmi, śpiewa...
92. Howard Phillips Lovecraft, Zew Cthulhu
    Narratorem jest uczony, który studiuje dokumenty pozostawione przez "jego wujecznego dziadka, George'a Gammela Angella, emerytowanego profesora języków semickich w Brown University, Providence, Rhode Island". W skrzynce badacz znalazł dziwną płaskorzeźbę w glinie, bezładne zapiski i jakieś wycinki z gazet. Wszelkie zapiski tyczą się tajemniczego kultu Cthulhu. Wraz z uczonym czytelnik wciągany jest w wir wydarzeń z przeszłości kierujących do mrocznej tajemnicy...
93. Philip Kindred Dick, Ubik
    Wewnątrz świata rażonego obłędem, w którym konwulsjom podlega nawet chronologia zajść, normalność zachowują już tylko ludzie. Dick poddaje ich więc ciśnieniu przeraźliwej próby i w jego fantastycznym eksperymencie niefantastyczna pozostaje tylko psychologia bohaterów. Walczą oni do końca, stoicko i zajadle, z nacierającym zewsząd chaosem, którego źródła są właściwie niedocieczone... Osobliwości Dickowych światów biorą się zwłaszcza stąd, że dogłębnemu rozszczepieniu i powieleniu ulega w nich - jawa... Końcowy efekt jest zawsze taki sam: rozróżnienie między jawą a zwidem okazuje się niemożliwością. Strona techniczna tego zjawiska jest niezbyt istotna... Rzecz w tym, że świat, wyposażony w instrument rozszczepiania jawy na jej nierozróżnialne podobizny, stwarza praktyczne dylematy, znane tylko teoretycznym spekulacjom filozofii. Jest to świat, w którym filozofia schodzi niejako na ulicę.
94. Steven Erikson, Bramy domu umarłych (opowieść z Malazańskiej Księgi Poległych)
    Osłabione konfliktem w Darudżystanie, Imperium Malazańskie stoi o krok od wojny domowej. Na Świętej Pustyni Raraku, jasnowidza sha'ik zbiera olbrzymią armię, która weźmie udział w Tornadzie Apokalipsy - od dawna przepowiadanym powstaniu przeciwko...
    Jednak to nie żonierze Apokalipsy stanowią największe zagrożenie dla śmiertelnych. Ze wszystkich stron świata do Imperium przybywają jednopochwyceni i d'iversi, poszukujący Legendarnej Ścieżki Dłoni, prowadzącej do ascendencji. Już wkrótce może dojść do konfliktu zmiennokształtnych z bogami...
95. Lao Tsy, Droga
    Jest to tekst źródłowego filozoficznego taoizmu, dokumentujący jego stan pierwotny, zanim jeszcze głębokie taoistyczne przesłanie zmieniono w religijny teatr dla mas...
96. Karen Blixen, Pożeganie z Afryką
    Karen Blixen spędziła w Kenii siedemnaście lat (1914-1931), prowadząc tam plantację kawy. Pożegnanie z Afryką, powieść autobiograficzna, to zdaniem krytyki jedna z najcelniejszych książek o Afryce, z ogromnym wyczuciem wydobywająca różnice między kulturą a naturą, obalająca obiegowe opinie i mity o prymitywizmie mieszkańców Czarnego Lądu. Duńska baronowa, "siostra Szeherezady"- jak zwykła o sobie mawiać, nie znalazła jednak należnego jej miejsca ani w literaturze duńskiej, ani angielskiej, ani amerykańskiej...
97. Clive Staples Lewis, Opowieści z Narnii
    Książka jest o pełnej uroku i niezwykłych tajemnic krainie, którą czwórka młodych ludzi próbuje uratować przed siłami władców zła.
    Eustachy i Julia obdarzeni przez Aslana misją odnalezienia zaginionego królewicza Narnii, wędrując w towarzystwie dzielnego Błotosmętka przez budzące zdumienie i grozę krainy, odkrywając, że przeciwstawienie się złu daje zadziwiającą siłę do walki z nim.
98. Arthur C. Clarke, 2001. Odyseja kosmiczna
    Przełom XX i XXI. Prowadzone na Księżycu wykopaliska ujawniają istnienie tajemniczego monolitu emitującego sygnał w kierunku Jowisza. Ekspedycja wysłana do zbadania tej największej planety Układu Słonecznego kończy się tragicznie - wszyscy, za wyjątkiem jednego, członkowie załogi giną.
    David Bowman, ocalały astronauta, wyrusza na spotkanie krążącego po orbicie Jowisza ogromnego monolitu, przypominającego obiekt znaleziony na Księżycu...
99. Sándor Márai, Żar
    Ta niewielka powieść w swej zewnętrznej warstwie mówi o męskiej przyjaźni, zaburzonej przez miłosny trójkąt, przede wszystkim jednak jest refleksją nad potrzebą poznania prawdy, ale także nad niemożnością dotarcia do sedna minionych zdarzeń. Choć bohaterowie są już starzy, na przeszłość ciągle kładzie się cień niepewności - i to napięcie udziela się również czytelnikowi, który do końca nie otrzymuje prostych odpowiedzi.
100. Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu
     Gdy tylko dźwięk jakiś zasłyszany dawniej lub zapach kiedyś odczuwany przypominają się naszej pamięci i zaczynają istnieć zarazem w teraźniejszości i w przyszłości, wówczas trwała i zwykle ukryta istota rzeczy natychmiast zostaje wyzwolona i nasze prawdziwe ja budzi się i ożywa w owej chwili.